Τρόχαλος – Διαδρομή (Περιγραφή)

Ο χώρος εκκίνησης βρίσκεται ακριβώς στον μικρό και περιφραγμένο προαύλιο χώρο του μικρού εξωκκλησιού του Αη-Γιάννη, μέσα στο ομώνυμο δασικό πάρκο. Από το πλακόστρωτο του πάρκου βγαίνουμε στο πάρκινγκ των αυτοκινήτων και σχεδόν στην έξοδο του πάρκινγκ στα αριστερά μας, ξεκινά ανάμεσα στα έλατα ανηφορικό μονοπάτι (πινακίδα), το οποίο και ακολουθούμε! Πρόκειται για τη διαδρομή που ακολουθεί και ο Mythical, ανηφορίζοντας προς Λιβαδάκι από το ίδιο μονοπάτι. Σε ένα χιλιόμετρο από την εκκίνηση βγαίνουμε σε χωματόδρομο, τον οποίο ακολουθούμε προς τα αριστερά και ανηφορικά για 600 μέτρα, μέχρι να συναντήσουμε το ξεκίνημα του μονοπατιού για Ντελή και Λιβαδάκι (πινακίδα). Σημειωτέον ότι στο σύνολο του κύκλου των 33 χιλιομέτρων, αυτά τα 600 μέτρα δρόμου είναι σχεδόν και τα μοναδικά που διανύονται σε δρόμο και όχι σε μονοπάτι! Μπαίνουμε στο μονοπάτι και μετά από 500 ανηφορικά μέτρα φτάνουμε στην τοποθεσία Ντελή (860μ πινακίδα), όπου και διχάλα του μονοπατιού.

Ακολουθούμε το δεξί σκέλος του μονοπατιού με κατεύθυνση (πινακίδα) τη Γκόλνα, στο Από εκεί κατηφορίζουμε το κεντρικό και κακοτράχαλο μονοπάτι προς Κτήμα Φακή, Αγίους Αποστόλους και Λιτόχωρο. Στα 2 χλμ κατήφορου βγαίνουμε στην αρχή μπροστά από την είσοδο του Κτήματος Φακή (καγκελόπορτα) και στρίβοντας δεξιά στον τσιμεντένιο κατήφορο για 50 μέτρα, μπαίνουμε αμέσως αριστερά σε κατηφορικό μονοπάτι μέσα σε θαμνόδεντρα. Στα 100 μέτρα σε αυτό το κακοτράχαλο μονοπάτι, πέφτουμε για 30 μόνο μέτρα σε άσφαλτο, ελαφρά κατηφορική και ξαναμπαίνουμε σε μονοπάτι αριστερά μας, σε δασωμένη με βελανιδιές κατηφορική πλαγιά. Προσπερνάμε σε άλλα 100 μέτρα μια μεταλλική πλατφόρμα αριστερά μας και σωλήνα με πόσιμο νερό πηγής δεξιά και κατηφορίζουμε 7-8 χτιστά σκαλοπάτια, πριν συνεχίζουμε και πάλι με μονοπάτι που κατηφορίζει ανάμεσα σε πλατάνια και ένα μικρό ρυάκι να κυλά στα αριστερά μας. Ακόμα πιο αριστερά, ξεπροβάλλει ένα εξωκκλήσι, εκτός διαδρομής όμως, είναι οι Άγιοι Απόστολοι, σημείο αναφοράς στο περιαστικό δάσος του Λιτοχώρου.

Στα 200 μέτρα μετά την μεταλλική πλατφόρμα χαμηλότερα, ξεπροβάλουν τα σπίτια του χωριού ανάμεσα από τη βλάστηση. Στο κρίσιμο σημείο, 30 μέτρα πριν βγούμε σε χωματόδρομο πίσω από εξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, το μονοπάτι αλλάζει εντελώς προσανατολισμό και από βόρεια κατεύθυνση, στρέφεται 90 μοίρες αριστερά και βορειοδυτικά! Προσπερνάμε το μικρό ρυάκι που βρισκόταν αριστερά μας και συνεχίζουμε με μικρά σκαμπανεβάσματα ενώ στα δεξιά μας ανοίγει η θέα και βλέπουμε το Λιτόχωρο με τα σπίτια του. Στο ένα χιλιόμετρο από το ρυάκι φτάνουμε σε χαρακτηριστική ανάστροφη διχάλα με το μονοπάτι Ε4, ένα από τα σημεία-κλειδιά της διαδρομής. Εδώ στρίβουμε δεξιά, κατηφορικά, μπαίνοντας στο Ε4 και στα 100 μέτρα βγαίνουμε σε τσιμενταύλακα και παίρνουμε τη δεξιά του κατεύθυνση. Τρέχουμε για 100 μέτρα πάνω σε τσιμεντόπλακες που σκεπάζουν το υδρευτικό αυλάκι του Λιτοχώρου. Κατηφορίζουμε 4-5 τσιμεντένια σκαλιά αμέσως μετά και βγαίνουμε μπροστά σε μικρό κτίσμα από κορμούς δέντρων.

Εκεί απέναντι, η ξύλινη περίφραξη διακόπτεται και ένα υποτυπώδες μονοπάτι κατηφορίζει απότομα προς τη ρεματιά, τον Βύθο. Με προσεκτικές κινήσεις κι ένα περίπλοκο σύστημα διασταυρώσεων, κατηφορίζουμε τελικά στην κοίτη του Ενιπέα, στο χαμηλότερο σημείο της διαδρομής (280 μέτρα) στο Κ-7,5 και την περνάμε απέναντι. Από εδώ ξεκινά ένας μακρύς ανήφορος 2,7 χιλιομέτρων μέχρι την τοποθεσία Χαντόλια, σε υψόμετρο 960 μέτρων. Αρχικά το μονοπάτι κινείται σε θαμνότοπους και σταδιακά μπαίνει σε δάσος αείφυλλων. Στο Κ-9 και σε υψόμετρο 710 μέτρων βγαίνουμε σημειακά σε χαρακτηριστικό σημείο του ασφαλτόδρομου που ανηφορίζει για Σταυρό-Γκορτσιά-Πριόνια. Είναι η τοποθεσία Ζηλνιά και υπάρχει ένα κιόσκι εκεί δίπλα. Περνάμε απέναντι και από 4-5 πέτρινα σκαλιά ξαναμπαίνουμε σε μονοπάτι και πάλι ανηφορικό, που κινείται σε πυκνό ελατοδάσος. Στο Κ-10 φτάνουμε στην τοποθεσία Χαντόλια (πινακίδα) σε υψόμετρο 960 μέτρων. Εδώ υπάρχει διχάλα του μονοπατιού. Παίρνουμε το αριστερό μονοπάτι για Μοναστήρι (πινακίδα).

Το μονοπάτι γίνεται επίπεδο τώρα και σταδιακά μάλιστα κατηφορίζει και ελαφρά! Κινούμαστε με την κατηφόρα συνεχώς στα αριστερά μας και τις κλίσεις να εναλλάσσονται αλλά να κυριαρχούν οι κατηφορικές κλίσεις. Στα 3 χιλιόμετρα μετά τη διχάλα στου Χαντόλια, φτάνουμε σε μικρή ρεματιά με πηγές στην έξοδό της. Είναι η τοποθεσία Πέντε Οξιές στο Κ-13 της διαδρομής και σε υψόμετρο 900 μέτρων. Συνεχίζουμε στο ίδιο μοτίβο, πλησιάζοντας σταδιακά τη χαράδρα του Ενιπέα και ακούμε πλέον τη βοή από τη ροή του ποταμιού. Σε ένα χιλιόμετρο από τις πηγές, σε ανύποπτο σημείο του μονοπατιού (υπάρχει σήμανση μόνο στη διάρκεια του αγώνα) στρίβουμε αριστερά σε υποτυπώδες και πολύ κατηφορικό μονοπάτι, τόσο απότομο που πρέπει σε μια-δυο περιπτώσεις να χρησιμοποιήσουμε τα χέρια μας για ασφάλεια. Σε ελάχιστη απόσταση έχουμε βρεθεί ακριβώς δίπλα στο ποτάμι, τόσο που απλώνοντας το χέρι παίρνει κάποιος νερό για να πιει! Κινούμαστε στο λεγόμενο ανάντι του ποταμιού, δηλαδή αντίθετα με τη ροή του. Μετά από ένα χιλιόμετρο από το σημείο που ξεκίνησε ο επικίνδυνος κατήφορος, η διαδρομή φτάνει σε ένα άπλωμα με στρογγυλεμένες ξασπρισμένες πέτρες, σαν εγκαταλειμμένος παλιόδρομος. Εκεί, στρίβουμε αριστερά και στα 20 μέτρα φτάνουμε στην ξύλινη γέφυρα του Ε4, την οποία και περνάμε απέναντι. Βρισκόμαστε κάτω από το Μοναστήρι, στο Κ-15,5 και σε υψόμετρο 810μ.

Αφού έχουμε περάσει απέναντι τη γέφυρα, στρεφόμαστε δεξιά και ελαφρά ανηφορικά (πινακίδα) στο δευτερεύον μονοπάτι της διχάλας, που μας οδηγεί στις βορεινές δασωμένες πλαγιές που καταλήγουν στη χαράδρα, στον αποκαλούμενο Ανήλιο Ενιπέα. Ο ανήφορος γίνεται απότομος μέσα σε πολύ μικρή απόσταση και κινείται μέσα σε δασωμένο περιβάλλον. Σε 1,5 χλμ από τη γέφυρα, φτάνουμε σε ρυάκι με πεντακάθαρο νερό, στο Κ-17, όπου είναι το ρέμα του Κοκκώνα. Το νερό πόσιμο! Συνεχίζοντας, σε ένα ακόμα χιλιόμετρο κι ενώ έχει αρχίσει να κατηφορίζει πια το μονοπάτι, φτάνουμε σε δεύτερη, μικρότερη ρεματιά, στου Γιάννακα (πινακίδα), στο Κ-18,3 και σε υψόμετρο 900 μέτρων. Η κατηφορική κλίση συνεχίζεται και σε ακόμα ένα χιλιόμετρο, στο Κ-19,3 και υψόμετρο 830μ υπάρχει και πάλι ανάστροφη διχάλα που πρέπει να προσέξουμε. Βρισκόμαστε στην περιοχή της Καστάνας και η συγκεκριμένη διχάλα είναι «κρυφή» και με επίπεδη κλίση το μονοπάτι, δεν την προσέχεις αν δεν ρίξεις τη ματιά σου. Εδώ στρίβουμε αριστερά και γρήγορα αρχίζει να κατηφορίζει το μονοπάτι. Στα 500 μέτρα από τη διχάλα, βρίσκουμε το τελευταίο ρυάκι, αυτό της Καστάνας, στο Κ-19,8. Το νερό αν και λίγο, είναι πεντακάθαρο και πόσιμο και καλό είναι να γεμίσουμε νερό, γιατί για τα επόμενα 13 χιλιόμετρα (και 1300+ υψομετρικής) μέχρι το τέλος του κύκλου στον Αηγιάννη, δεν υπάρχει άλλο τρεχούμενο νερό!

Ο κατήφορος συνεχίζεται λίγο ακόμα, για 400 μέτρα και φτάνουμε να συμβάλει το μονοπάτι μας στο κεντρικό Ε4, στο Κ-20 και σε υψόμετρο 650μ (πινακίδα). Εδώ ακολουθούμε το δεξί σκέλος του μονοπατιού, με κατεύθυνση προς Λιτόχωρο (πινακίδα). Εντυπωσιακά τοπία από εδώ και κάτω και η χαράδρα του Ενιπέα στα αριστερά μας, σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται φαράγγι με κάθετους γκρεμούς! Απότομο γίνεται όμως σταδιακά και το μονοπάτι, κατηφορίζοντας με μεγάλες κλίσεις που απαιτούν προσοχή στο βηματισμό. Κάποια στιγμή το μονοπάτι βρίσκεται αρκετά κοντά στην κοίτη του ποταμιού (Κ-22) απέχει όμως το νερό περίπου 70-80 μέτρα για να το προσεγγίσουμε, εδώ είναι η τοποθεσία Δαμασκηνιές και το χαρακτηριστικό είναι μια εκτεταμένη σάρα που διατρέχει κάθετα το μονοπάτι. Από εκείνο το σημείο ξεκινά και πάλι ανάβαση, με ήπιες όμως κλίσεις. Στο Κ-23 περνάμε χαρακτηριστικό αυχένα με θέα και προς τις κορυφές αλλά και προς τη θάλασσα! Είναι η θέση Πόρτες, σε υψόμετρο 625μ. Απότομος κατήφορος και πάλι, σε άσχημο πεδίο, για ακόμα 1,5 χλμ. και φτάνουμε σε εντελώς επίπεδο τμήμα του μονοπατιού, σε ξέφωτο με θέα στις κορυφές, μια βράχινη έξαρση προς τη μεριά του γκρεμού και χτιστά περβάζια-πάγκους για τους πεζοπόρους. Από πάνω από το μονοπάτι ξεπροβάλουν 2-3 ρηχές σπηλιές. Εδώ είναι η τοποθεσία Παππού-Καλύβι στο Κ-24,5 και σε υψόμετρο 410μ.

Εδώ η διαδρομή του Τρόχαλου στρίβει απότομα δεξιά και ανηφορικά, σε ένα υποτυπώδες μονοπάτι. Για τα επόμενα 4,5 χιλιόμετρα η πορεία είναι ανηφορική, μέχρι να βγει στην Απανή Τσουκνίδα (απανή=πάνω), σχεδόν 1000 μέτρα ψηλότερα! Στο ξεκίνημα της ανάβασης, σφηνώνουμε σχεδόν ανάμεσα σε δύο βράχους για να περάσουμε, σκυφτοί μάλιστα και προσεκτικά, γιατί πάνω από το κεφάλι μας προεξέχει βράχος σε κάτι που μοιάζει με αβαθή σπηλιά. Συνεχίζουμε με πολύ ανηφορική κλίση σε δάσος με αείφυλλα και στα 400 μέτρα μακρύτερα, βγαίνουμε στο τέλος ενός χωματόδρομου, όπου δημιουργεί μάλιστα πλάτωμα. Στα αριστερά πάνω βρίσκεται το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Είμαστε στο Κ-25 και σε υψόμετρο 520 μέτρων. Στην άλλη άκρη του πλατώματος του δρόμου και δεξιά, ξεκινά μονοπάτι για Γκόλνα και αυτό ακολουθούμε. Στο ξεκίνημά του είναι ανεπαίσθητα ανηφορικό αλλά σύντομα αποκτά κλίσεις μεγαλύτερες και γίνεται μάλιστα πολύ κακής βατότητας. Με συνεχή στριφογυρίσματα μέσα σε δάσος με θαμνόδεντρα, ανηφορίζει με άγριες κλίσεις και κακοχαραγμένο, υποτυπώδες αλλά με πολύ καλή σηματοδότηση. Αρκετά πιο πάνω τα δέντρα τριγύρω μεγαλώνουν και κινούμαστε ανάμεσα σε έλατα και ακόμα πιο πάνω, σε πεύκα. Απότομος και άτσαλος ανήφορος που δεν θυμίζει κανονικό μονοπάτι, μας βγάζει στο χαρακτηριστικό κιόσκι στις πλαγιές της Γκόλνας, στο Κ-26 και σε υψόμετρο 935μ (πινακίδες). Αυτό ακριβώς το σημείο, το είχαμε περάσει στην αρχή σχεδόν της διαδρομής, 23 χιλιόμετρα νωρίτερα!

 

Εδώ, η διαδρομή ταυτίζεται για 30 μέτρα με εκείνη που είχαμε ξαναπεράσει, στη συνέχεια όμως φεύγει ένα υποτυπώδες μονοπάτι στα δεξιά και ήπια ανηφορικά, σε απλωμένα λιβάδια, σε ένα τεραστίων διαστάσεων «ξέφωτο». Σε αυτό το μέρος, είναι χαρακτηριστικοί οι «κούκοι», στοίβες από πέτρες η μια πάνω στην άλλη, που φτιάχτηκαν για να δείχνουν το μονοπάτι. Στα 200 -ανηφορικά πάντα- μέτρα ξαναμπαίνουμε σε δάσος πεύκου και το μονοπάτι γίνεται πλέον σαφέστερο μέσα στη βλάστηση. Πιο πάνω βγαίνουμε σε μικρό και εντελώς επίπεδο πλάτωμα και στην άκρη του διαπιστώνουμε ότι από δεξιά έρχεται άλλο μονοπάτι και ενώνεται με το δικό μας σε σχήμα “Τ”. Συνεχίζουμε και σε 40 ακόμα μέτρα προσπερνάμε τσιμεντένια κολώνα που σηματοδοτεί (τριγωνομετρικά) την κορυφή Γκόλνα (υψ.1033μ σύμφωνα με τους χάρτες της ΓΥΣ). Κατηφορίζουμε απότομα αλλά για λίγο, προσπερνώντας την κολώνα και συνεχίζουμε πάνω σε χαλαρή ράχη με ψηλά πεύκα και ήπιο μονοπάτι, βλέποντας ουρανό τόσο δεξιά όσο και αριστερά μας. Εδώ ξεκινά η ράχη των Μελισσαριών, που σταδιακά σβήνει με μερικά ανεβοκατεβάσματα και μας χαρίζει σε κάποια σημεία μοναδική θέα προς τις ψηλές κορυφές του βουνού, όπως στο ομώνυμο και ψηλότερο αυτής της σύντομης ράχης, στα 1075μ υψόμετρο. Στο Κ-28 ξεκινά ένας ακόμα σοβαρός ανήφορος, ο τελευταίος όμως στον κύκλο μέχρι το τέρμα του, ο οποίος κινείται λίγο πολύ πάνω σε μια ράχη κι αυτός, τη “Ράχη Τσουκανάρα”. Μας απομένουν περίπου 350 μέτρα ανάβασης ακόμα για να συμπληρώσουμε τα 2860 μέτρα που αθροίζονται συνολικά στον κύκλο του Τρόχαλου. Το μονοπάτι αν και υποτυπώδες από εδώ και πάνω, είναι καλά χαραγμένο και σηματοδοτημένο, με κλίσεις που ποικίλουν και η βλάστηση τριγύρω είναι αμιγές δάσος πεύκης. Η ανηφόρα σταματά στο Κ-29 σε ξέφωτο του δάσους, στην τοποθεσία Απανή Τσουκνίδα (πινακίδες) σε υψόμετρο 1335μ.

Εδώ συμβάλαμε μόλις στο κεντρικό μονοπάτι που ανηφορίζει για το Λιβαδάκι, σημείο το οποίο είναι και το ψηλότερο σε όλο τον κύκλο! Η διαδρομή του Τρόχαλου όμως στρέφεται στην αντίθετη κατεύθυνση, στα αριστερά και ξεκινά να κατηφορίζει με ανατολική κατεύθυνση. Ήπιες κλίσεις σε δάσος με μεγαλόκορμα δέντρα μας φέρνει πολύ σύντομα (700μ) σε άλλο ξέφωτο, εντελώς επίπεδο και με επιτελική θέα στη μία πλευρά του, τη νότια. Εδώ στο Κ-30 βρίσκεται η Ακατνή Τσουκνίδα (πινακίδες) σε υψόμετρο 1225μ. Στη σχετική διχάλα του μονοπατιού, ακολουθούμε το δεξί σκέλος, την πινακίδα προς Τρόχαλο, την περιοχή που έδωσε και το όνομα στον κύκλο και τον αγώνα τον ίδιο, και μετά από μια ανεπαίσθητη ανηφόρα στο ξεκίνημα, ακολουθεί ένας ατελείωτος κατήφορος, που μετά από 3 και πλέον χιλιόμετρα μας οδηγεί το κλείσιμο του κύκλου στον Αηγιάννη! Αρχικά οι κατηφορικές κλίσεις είναι σχετικά ήπιες, στη συνέχεια όμως μεγαλώνουν, καθώς το μονοπάτι κινείται σε δάσος με ψηλόκορμα πεύκα. Κάποιες σπάνιες ευθείες στην κατάβαση, απλά ξεκουράζουν τα πόδια. Το μικρό ξέφωτο “Κουκούτσια” στα 950μ, στο Κ-30, μας χαρίζει στιγμιαία μια θέα προς το νότο (δεξιά μας όπως κατηφορίζουμε). Σε λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από εκεί, μετά από πολλά κατηφορικά στριφογυρίσματα, στο Κ-31 και σε υψόμετρο 825μ βγαίνουμε σε χωματόδρομο, στη θέση Αηγιάννη το Τρόχαλο, χαρακτηριστικό σημείο με πανοραμική θέα σε νότια κατεύθυνση.

Περνάμε τον δρόμο απέναντι και συνεχίζουμε τον κατήφορο. Αμέσως κάτω από τη στροφή του δρόμου, το μονοπάτι μας περνά από κτίσμα, από όπου ακούμε να τρέχει νερό με ορμή! Πρόκειται για παλιό φρεάτιο που κατασκευάστηκε κάποτε για να εξυπηρετείται η μεταφορά πόσιμου νερού στο Λιτόχωρο, από πηγές που βρίσκονται κάπου μακρύτερα από εκεί. Η κλίση εξομαλύνεται εντελώς και για 300 μέτρα κινούμαστε σε ιδανικό πεδίο. Σε χαρακτηριστικό ξέφωτο όμως που βγαίνουμε μετά τα έλατα, υπάρχει μια ακόμα διχάλα του μονοπατιού, προσοχή! Εδώ παίρνουμε το δεξί και απότομα κατηφορικό σκέλος του, το οποίο μας οδηγεί μέσα σε πυκνό δάσος, με ένα υποτυπώδες μονοπάτι, που προσπαθεί να υπερνικήσει με συνεχείς στροφές τις μεγάλες κλίσεις και το άσχημο τερέν. Με προσοχή διανύουμε αυτά τα επικίνδυνα 400-500 μέτρα, μέχρι να εξομαλυνθεί η κλίση και σε ακόμα 300 μέτρα σε δάσος με γιγάντια έλατα, φτάνουμε μπροστά στο εξωκλήσι του Αη-Γιάννη, έχοντας συμπληρώσει τον κύκλο του Τρόχαλου!